Gerard von Brucken Fock

een vergeten Zeeuwse kunstenaar

Het project

Mijn Von Brucken Fock Project heeft tot doel de Zeeuwse componist en schilder Gerard von Brucken Fock (1859-1935) een actueel podium te geven.

Even terugblikken op het 25-jarig jubileumjaar van Résonance Amsterdam, gevierd met een golf van Von Brucken Fock activiteiten: in de zomer van 2023 was in Middelburg de tentoonstelling ‘Dubbeltalent achter de duinen’ te zien. De componist stond centraal op het Festival Zeeland Klassiek 2023. Violiste Lisa Jacobs speelde met pianist Frans Douwe Slot op 5 juli in Slot Moermond bij Renesse werken van Von Brucken Fock.

Een schilderij van Von Brucken Fock: 'Zee bij Domburg', ca. 1904.

Op zondag 6 augustus gaven Rien Balkenende piano en Elisabeth Blom sopraan een recital met werken uit het rijke lied- en pianorepertoire van Von Brucken Fock. Het slotconcert van de expositie op zondag 3 september was een bijzonder (lied)recital door Irene Maessen mezzo sopraan en Maurice Lammerts van Bueren piano.

cover: detail van een schilderij van Von Brucken Fock: 'landschap met wolkeneffect', ca. 1910.

De stadsbeiaardier van Middelburg, Janno den Engelsman, werkte de zomer van 2023 samen met stadsdichter Aschwin van den Abeele en mij, in het kader van een literaire miniproductie van de Baaierd, geïnspireerd op leven en werk van Von Brucken Fock.

Ander hoogtepunt: in mei 2023 werd voor het eerst 24 Praeludien opus 15 op cd uitgebracht (Aliud records). Pianist Frans Douwe Slot kreeg hiervoor vijf sterren in de Leeuwarder Courant en een 9 in Luister.

cover: Gerard von Brucken Fock - 24 preludes for piano - Opus 15 - Frans Douwe Slot

Een schilderij van Von Brucken Fock: 'Zee bij Domburg', ca. 1904.

cover: detail van een schilderij van Von Brucken Fock: 'landschap met wolkeneffect', ca. 1910.

cover: Gerard von Brucken Fock - 24 preludes for piano - Opus 15 - Frans Douwe Slot

De eerste prelude uit de bundel van 1924 gecomponeerd in Bormes (Zuid-Frankrijk): 'Le Mistral'.

In mijn Von Brucken Fock Project volgde de ene vondst op de andere, met als absoluut hoogtepunt de ontdekking in 2015 van een stapel van 152 onuitgegeven preludes uit de periode 1924-1931. De bladmuziek is inmiddels bij Donemus in Den Haag uitgegeven en de muziek is te horen op YouTube. Zie hieronder bij De film. 2024 is dus een nieuw jubileumjaar wat betreft de eerste bundel van 20 preludes uit 1924, gecomponeerd in Zuid-Frankrijk. Dit jaar zal hieraan in Salon Résonance in Amsterdam en ook elders in Nederland aandacht worden besteed. Zie hieronder bij Nieuwe concerten.

Met de biografie De Hollandse Chopin – Componist en schilder Gerard von Brucken Fock 1859-1935 (uitgeverij Verloren) wil de schrijver een historische fout rechtzetten en oproepen tot herwaardering en vooral actie onder uitvoerende musici. Op de cd bij het boek staan historische opnamen, onder andere van pianola-rollen uit 1920. Julius Röntgen speelt daarop werken van zijn vriend 'Geert' von Brucken Fock uit diens middenperiode. Ze maken duidelijk waarom Edvard Grieg Von Brucken Fock ‘de Hollandse Chopin’ noemde. De latere preludes, uit 1924-1931, waarvan er tien op de cd staan, dragen een nog persoonlijker stempel. Von Brucken Fock vond ze zelf 'beter en dieper' dan de preludes uit opus 15. Pianist Frank van de Laar in bloedvorm!

Opnametechnicus Guido Tichelman(links) en Frank van de Laar luisteren naar 'Solitude' (prelude nr. 4 uit 1924).

Een greep uit de reacties op de biografie:

‘Het boek is een waarachtig travail d’amour van Eric Matser ‘ (René Seghers, Villa d’Arte, dec. 2021)

‘Het rijk geïllustreerde boek is een biografie geworden om van te smullen’ (Ed Spanjaard in het voorwoord).

‘De biografische studie van Eric Matser is een zeer welkome bijdrage en zal, naar ik hoop, meer musici overreden de muziek van Von Brucken Fock op het repertoire te nemen en zijn schilderingen tentoon te stellen’ (Leo Samama op de cover).

‘Een facinerende biografie’ (Marcel Hulspas, Volkskrant 29 januari 2022).

De Hollandse Chopin – Componist en schilder Gerard von Brucken Fock 1859-1935 (+cd) is verkrijgbaar bij de boekhandel en bij uitgeverij Verloren te Hilversum.
Prijs € 29.

De film

Op YouTube (1.2 K!) is een registratie te zien van een concert in het Sweelinck Conservatorium van Amsterdam (2017). Op het programma stonden 40 van de 152 late piano preludes van Gerard von Brucken Fock die ik in 2015 in Den Haag, in het archief van het Nederlands Muziek Instituut, ontdekte. Ze worden uitgevoerd door Frank van de Laar en negen studenten van de pianoklassen. De preludes worden afgewisseld met picturaal werk van de componist en weemoedige citaten uit zijn egodocumenten, door mij voorgedragen.

Alles onder toeziend oog van Gerard von Brucken Fock en mijzelf (Conservatorium van Amsterdam, 22 oktober 2017).

Salon 'Résonance' - Gerard Doustraat 149 Amsterdam, nog met de oude Erard (1845)

Nieuwe concerten

op zondag 13 oktober aanstaande zal het eerste concert plaatsvinden in een reeks waarin steeds Gerard von Brucken Fock centraal staat. Onlangs verwierf ik een Blüthner vleugel uit 1896, met het doel in Salon Résonance een speciaal geluid te laten horen. Het is een zeer bijzonder instrument, waarvan wordt verwacht dat deze de muziek van Gerard von Bucken Fock en tijdgenoten goed kan weergeven.
Dit eerste concert zal in het teken staan van de langdurige vriendschap tussen Von Brucken Fock en Julius Röntgen. Gespeeld worden twee altvioolsonates van beide componisten, de een uit 1889 de ander uit 1924. Daarnaast staat onder andere een aantal preludes van Von Brucken Fock uit 1924 op het programma. Het wordt dus ook een 100 jaar viering van muziek.

Francien Schatborn altviool, Jorian van Nee piano.

Aanvang 15.30 uur, Gerard Doustraat 149 Amsterdam

Je verzekert je van een plaats door € 24 over te maken op NL08INGB0008155927

ER ZIJN NOG ENKELE PLAATSEN.

De biografie

Kinderviolen en –cello’s zijn natuurlijk kleiner dan instrumenten voor volwassenen. De kleinste viool waar nog redelijk op gespeeld kan worden is een 1/16 viool (ongeveer voor een kind van 4 jaar). Die viool is niet precies 16 keer zo klein als een hele viool, ook 4/4 viool genoemd (viool voor een volwassene). Die breuken geven meer een volgorde aan dan een absolute maat. Voor kindercello’s geldt uiteraard het zelfde.

Grootste ontdekking

De grootste ontdekking in mijn gehele Von Brucken Fock Project zijn de 152 late preludes voor piano. 10 hiervan staan op de cd bij mijn boek. Ze worden meesterlijk gespeeld door Frank van de Laar, die er speciaal de Hilversumse studio voor inging. De productiekosten van de cd waren ongeveer even groot als die voor het boek, maar ik had er graag voor over. Het gaat bij deze preludes namelijk om het onbetwist hoogtepunt in het oeuvre van Von Brucken Fock.

De schilderijen tentoonstelling

Als catalogus van een ‘permanente’ tentoonstelling dient een boekje dat speciaal voor de Vrienden van de Zeeuwse Bibliotheek is geschreven: De Hollandse Chopin van Zeeland – Kijk- en luisterboekje.